Sino si Jack at si Poy?

ni Jennica de Guzman

“Jack en Poy, hali-hali hoy! Sinong matalo, siyang unggoy!” 

Kung Pilipino ka, alam mo na kung ano ang dapat mong gawin habang kinakanta ito.  Kung ang mga Amerikano ay mayroong “Rock-Paper-Scissors”, ang mga Pinoy naman ay merong Jack ‘n Poy.

Pero, saan nga ba ito nanggaling?  Sino ang mas nauna, ang mga Pinoy ba o mga Amerikano?  Ano ba ang ibig-sabihin ng kantang ito?  Sino nga ba talaga si Jack at si Poy?  Bakit may unggoy?

Para sa mga hindi marunong maglaro, ang “Jack n’ Poy” ay simpleng-simple lang.  Ang mga kailangan lang ay isang kamay at maraming suwerte.  Una, habang kinakanta ang “Jack en Poy, hali-hali hoy! Sinong matalo, siyang unggoy” itinataas at ibinababa ang nakarasang kamay bawat salita, sabay sa tiyempo.  Sunod, pagkatapos sabihin ang “unggoy” ibababa ang napiling kamay sa porma na pwedeng bato, gunting, o papel.  Tignan ang litrato sa kung ano ang tinatalo o nagtatalo sa napiling kamay:

Kunwari, ang gunting ay panalo sa papel, dahil pwedeng magunting ang papel.  Pero, ang papel ay panalo sa bato dahil binabalot nito ang bato  at itinatago sa mundo.  Ang bato naman ay nakakatalo sa gunting dahil ito ay nakakabali ng gunting.  ‘Dali lang, noh?

Sabi nga sa kanta, ang natalo ay magiging mukhang unggoy.  Pero ang ibig sabihin talaga nito ay kung sino ang natalo siya ang magkakaroon ng hindi kasiya-siyang parusa, katulad ng pitik sa tenga, pagiging taya sa tagu-taguan, o tagapaghugas ng pinggan.  Dahil sa sobrang pagkasimple ng larong ito, pwede itong gamitin kahit saan na mayroong dapat panalo at natatalo, tulad ng pagpili kung sino ang taya sa ibang laro.

Ang sabi, ang Jack N’ Poy daw ay nag-umpisa sa China noong panahon ng unang siglo.  Tapos, nadala ito sa Japan kung saan mabilis na nakilala ito noong mga taong 1700.  Ngayon, ang sinasabi naman ng mga Hapon sa halip na “Bato, Bato, Pick” o “Jack ‘n Poy”, ay “Janken Pon.”  Ang ibig sabihin ng “ken” sa kanila ay kamao. Bago ang “Janken”, mayroon na rin sila na maraming “ken asobi” o mga larong kamao sa Japan.  Ang “Pon” naman ay bato, pero ang pagbigkas nito sa kanila ay galing sa pinagmulan na Insik.  “Jan” naman ay parang umpisa.  Lahat-lahat, ang ibig sabihin ng “Janken Pon” ay magumpisa na may bato o kamao.

Ano naman ito sa mga Pinoy?

Sa loob ng ilang taon, ang “Janken Pon” ay nabago bilang “Jack n’ Poy” sa Pilipinas.  Si “Jack” at si “Poy” ay mga tao na tinatawag sa pamamagitan ng pagsabi ng “hali-hali, hoy!” Parang, “hali ka na, hoy!”

Ngayon, mas kilala na ang “Jack n’ Poy”  bilang “Bato, Bato, Pick” (Rock, Rock, Pick), kung saan ibinibitaw ang napiling kamay sa loob lang ng tatlong salita.  Meron na ding mga naibentong bagong laro gamit ang “Jack n’ Poy” tulad ng “Jack Split” at iba pa.

Simple lang laruin at simpleng gamitin para sumaya.  Tara, Jack n’ Poy na tayo! 🙂

Salin:

If you are a true Filipino, then you should already know what to do upon hearing this song. If Americans have “Rock-Paper-Scissors”, Filipinos have “Jack n’ Poy.”

 Where did this game originate? Which came first, the Filipinos or the Americans? What does this song mean? Who really are Jack and Poy? Why is there a monkey involved?

For those who do not yet know how to play, worry not because “Jack n’ Poy” is a simple game to play. All you need are hands, and a lot of luck. First, while chanting, “Jack en Poy, hali-hali hoy! Sinong matalo, siyang unggoy” a closed fist is raised up and down according to the beat. Next, at the word “unggoy”, the fist is dropped for the final time followed by a hand which can either be in the form a rock, paper, or scissor. Sounds familiar right? Check the picture above to see what your chosen hand beats and who beats your chosen hand.

Fo example, scissors beat paper because it can cut. However, paper beats rock because it can wrap the rock and hide it from the world. Rock, on the other hand, beats scissors because it can bend its metals. Easy, right?

As stated by the song, whoever loses turns out to look like a monkey. However, the true meaning behind this is that the loser will have to undergo a punishment, such as a flick on the ear, being “it” in a game of tag, or being the one to wash the dishes. Because of its easy-to-play nature, “Jack n’ Poy” can be used anywhere where a winner and a loser is required , such as choosing the “it” player in other games.

According to legend, “Jack n’ Poy” originated in China during the first century. Then, it was brought to Japan where it was popularized around the 1700s. Today, instead of saying “Bato, Bato, Pick” or “Jack n’ Poy”, Japanese say “Janken Pon.” The word “ken” in “Janken” means fist. Before “Janken”, there existed games called “ken asobi” or fist games in Japan. “Pon,” on the other hand, means rock but the way it is pronounciation is influenced by the Chinese. Finally, “Jan” means start, and altogether “Janken Pon” means to start with a rock or a fist. What does this mean to Filipinos?

Eventually, the game “Janken Pon” evovled to become “Jack n’ Poy”. “Jack” and “Poy” are names of characters that are being called in the form of “hali-hali, hoy” similar to “Hey, come here!”

Today, “Jack n’ Poy” is recognized as “Bato, Bato, Pick” (Rock, Rock, Pick), where the chosen hand can be released just after three words. There are also games that branch off from “Jack n’ Poy” such as “Jack Split” and more.

Its simple to play and use as a form of entertainment. C’mon, let’s “Jack n’ Poy!” 🙂

http://larongbata.blogspot.com/2007/06/jack-en-poy-rock-paper-scissors-or.html

http://japan.ronjie.com/2012/07/who-is-jack-n-poy-did-you-know.html